Sarsıntının tarım bölümüne ziyanı 24,2 milyar lira

Yeni eklenen Sarsıntının tarım dalına ziyanı 24,2 milyar lira son dakika SDK haberi aşağıda okuyabilirsin.

Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığınca zelzeleler sonrası hazırlanan raporda, zelzelenin maliyeti, depremzedelere ödenecek takviyelerle birlikte bir de birinci tespitlere nazaran tarım dalında olan ziyan aktarıldı.

Bu değerlendirmeye nazaran, 24,2 milyar liralık hasar meydana geldi.

Başkanlığın “Kahramanmaraş ve Hatay Zelzeleleri Raporu”ndan derlediği bilgilere nazaran, bitkisel üretim ve hayvancılık kesimlerinin sarsıntı öncesi durumuna kısa müddette ulaştırılarak sürdürülebilir üretim ortamının sağlanması hedefiyle çalışmalar sürat kesmeden devam ediyor.

Bölgedeki su eserlerine yapılacak dayanak ve beklentiler artılırdı

Su eserleri dalında uzun devirde yetiştiricilik üretiminin artırılmasına yönelik ziraî takviyelerden alınan hissenin artırılması ile bölümün büyümesi ve yöre halkına alternatif iş imkanlarının oluşturulması, bölgenin tekrar rehabilitasyonu kapsamında barajlarda yetiştiricilik kullanım alanlarının küçük ölçekli işletmelere tahsisinin artırılması, yetiştiricilik tesislerinin tam kapasite çalışması ile istihdamın artırılması, tıpkı vakitte yeni tesis kurulumuna finansman takviyesi sağlanması kıymetli görülüyor.

Ahşabın yaygın kullanıldığı örnek köyler oluşturulacak

Binalarda zelzeleye güçlü ahşap kullanımının yaygınlaştırılması, sıfır atık ve sıfır emisyon çerçevesinde ahşabın yaygın kullanıldığı örnek köyler oluşturulmasının göçün önlenmesine ve ziraî üretimin sürdürülmesine katkı sağlaması bakımından değer taşıdığının altı çiziliyor.

Sulama hizmetlerinin devamı sağlanacak

Sulama bölümünde uzun periyotta ise tesislerin tamirinin sağlanarak bölgede ziraî iktisat ve istihdam açısından değerli olan sulama hizmetlerinin devamının sağlanması ve ziraî dayanakların artırılması yoluyla bölgeden göçün önlenmesi ehemmiyet taşıyor.

Hayvancılık dalı yara aldı

Hayvancılık bölümünde toplam hayvan varlığındaki hasarın tespitine yönelik çalışmalar sürdürülürken, mevcut durumda 8 bin 241 büyükbaş, 64 bin 260 küçükbaş, 42 bin baş kanatlı hayvanın telef olduğu belirlendi. Ayrıyeten Adıyaman’da 533 bin, Malatya’da ise 168 bin civciv telef oldu. Bu kapsamda, hayvan vefatları nedeniyle yetiştiricilerin 602,5 milyon lira kayba uğradığı varsayım edildi.

Deprem bölgesinde bulunan 233 bin 230 ağıl ve ahırın 13 bin 284’ü yıkıldı.

Bölgede bulunan yaklaşık 1,6 milyon arı kovanından 5 bin 756’sının ziyan gördüğü belirlendi. Bunların yine temin edilmesinin maliyetinin 8,6 milyon lira olduğu öngörüldü.

Adana, Diyarbakır, Gaziantep, Kahramanmaraş ve Hatay’da bulunan özel dala ilişkin 12 eser deposunda hasarların toplam maliyetinin 221 milyon lira olduğu saptandı.

En fazla hasar sulama sektöründe

Deprem bölgesinde yer alan özel bölüme ilişkin kimi iç su yetiştiriciliği tesislerinde meydana gelen hasar nedeniyle 101 ton balık ve 37,4 milyon yavru balık öldüğü ve toplam maliyetin 63,2 milyon lira olduğu hesaplandı.

Şeker fabrikalarında ziyan var

Gıda kesiminde ise Hatay Besin Denetim Laboratuvarında yer alan makine-teçhizatta sarsıntıda çıkan yangına bağlı olarak yaklaşık 50 milyon liralık, Türkiye Şeker Fabrikaları AŞ’ye bağlı Malatya ve Elazığ Şeker Fabrikalarında ise yaklaşık 1,3 milyon lira meblağında hasar tespiti yapıldı.

Orman Genel Müdürlüğü binaları hasarlı

Orman Genel Müdürlüğüne (OGM) ilişkin bina ve ekipmanlardaki hasarın toplamının yaklaşık 3 milyar lira olduğu öngörüldü. DSİ tarafından birinci etapta hesaplanan sulama kesimi kestirimi hasar meblağı 19,5 milyar lirayı buldu.

TMO depoları ziyan gördü

Toprak Mahsulleri Ofisine (TMO) ilişkin 18 depoda toplam hasarın 81,6 milyon lira ve Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğünün (TİGEM) tesislerinde tespit edilen hasarın ise toplam maliyetinin 134,1 milyon lira olduğu iddia edildi.

Bu kapsamda tarım kesiminde meydana gelen hasarların toplamının birinci tespitlere nazaran 24,2 milyar lira seviyesinde olduğu belirlendi.

Tarımsal destekleme bütçesine 580,3 milyon lira ödenek tahsis edilecek

Depremden ziyan gören hayvanların telafisi için ise ziraî destekleme bütçesine 580,3 milyon lira ödenek tahsis edilmesine gereksinim duyuluyor. Hayvan yetiştiricilerine dağıtılmak üzere yem için 1 milyar lira ödenek gereksinimi bulunuyor.

Öncelikle besici ve çiftçinin muhtaçlıklarının karşılanması öneriliyor

Söz konusu rapora nazaran, kısa vadede alınması gereken siyaset teklifleri ortasında hasar gören ahır ve ağılların tamiri, yıkılanların tekrar inşa edilmesi, yıkılan ahır ve ağıllar nedeniyle barınma sorunu bulunan hayvanlar için hayvan çadırı tedarik edilmesi ile hayvan yetiştiricilerine kaba ve kesif yem, ilaç ve aşı tedarik edilmesi yer alıyor.

Ayrıca depo, sürece tesisi ve silo üzere yapıların tamiri ve yine yapılması, hayvan kayıpları nedeniyle oluşan zararın, yetiştiricilerin tekrar hayvan alımını sağlayacak biçimde tazmin edilmesi, ilkbahar ekilişlerinin yapılmasının temini maksadıyla üreticilere tohum ve gübre takviyesi verilmesi, bölgede gereğince mevsimlik tarım emekçisinin istihdamı için önlemlerin alınması da kısa vadeli siyaset teklifleri kapsamında bulunuyor.

Öncelikle yapılması gerekenler ortasında, traktör başta olmak üzere tarım makinelerinde gerçekleşen hasarın tespiti ve bunların çalışır hale getirilmesi, yıkılan kentlerin mimarisi yine tasarlanırken kent ekolojisi için büyük değere sahip olan kent hayatı ile ormanın bir ortada olduğu kent ormancılığı anlayışıyla hareket edilmesi de öneriliyor.

Sulama tesislerinin borçları yapılandırılacak

Bölgedeki sulama tesislerinin borçlarının yapılandırılması, Tarım ve Orman Bakanlığınca kelam konusu hasarların telafi edilmesine başlanması, bölgedeki yeraltı sularının sulamada kullanımının yine kıymetlendirilmesi de kısa vadeli siyaset teklifleri ortasında bulunuyor.

Orta ve uzun vadeli siyaset önerileri

Orta vadeli siyaset teklifleri ortasında TMO tarafından eser alım süreçlerinin daha aktifleştirilmesi için süreksiz alım merkezlerinin sayısının artırılması, göç nedeniyle ekilmeyecek yerlerin belirlenerek Tarım ve Orman Bakanlığı aracılığı ile kiralanmasının sağlanması yer aldı.

Orta vadede öneriler

Diğer orta vadede teklifler ise şu formunda sıralandı:

Yangın, zelzele, sel, çığ üzere afetlere müdahale edebilecek kamu kurum ve kuruluşlarının kaynak envanterinin oluşturularak afet öncesi ve esnasında koordinatör kuruma bilgi akışı sağlayan bir program geliştirilmesi, orman yangılarıyla gayrette kullanılan hava ve kara taşıtlarının sayısının artırılması ve bunların afetlerle uğraş kapasitesinin geliştirilmesi ve depolama tesislerinin güvenliğinin belirlenmesi ve sürdürülebilmesi hedefiyle AR-GE faaliyetlerine kaynak ayrılması.

Uzun vadede öderiler

Uzun vadede ise uygulanması önerilen siyasetler ortasında ise şöyle özetlendi:

+Tarım dalından çıkışların önlenmesi için zelzele bölgesine yönelik destekleme programlarının uygulanması.

Barajlarda zelzeleler sırasında maruz kalınan sismik aktiviteyi kaydeden zelzele kayıt aygıtlarının kurulması, barajların sarsıntılardaki davranışına yönelik bilgi ve deneyimin artırılması için gözleme dayalı bilgi edinilmesi.

Deprem bölgesindeki barajlara rezervuar/kuyruk suyu düzeyi izleme, akış göstergeleri ve hava durumu ölçümleri dahil olmak üzere çeşitli sensör tiplerini içeren erken ikaz sistemlerinin kurulması.